اثر میدان شعوری فرادرمانی بر برخی شاخص‌های رشد گیاه گندم در شرایط میکروگراویتی و گرانش زمین

میدان شعوری فرادرمانی (FCF) که محمدعلی طاهری آن را به­ عنوان میدانی غیرمادی و غیرانرژیایی معرفی کرده است، می­تواند اثرات قابل مشاهده‌ای بر موضوعات گوناگون داشته باشد. این اثرات را می‌توان با طراحی آزمایش‌های مختلف بررسی کرد. گرانش، بر رشد و مورفوژنز گیاهان تاثیر می‌گذارد. بنابراین، در شرایط میکروگراویتی (MG) در فضا، این فرایندها کاملا تحت تاثیر قرار می‌گیرد. هدف این مطالعه بررسی اثر این میدان شعوری فرادرمانی بر رشد بذر گندم در شرایط MG و گرانش زمین (NG) بود. به این منظور، بعد از سه روز رشد بذر گندم در گرانش زمین، نیمی از نمونه‌ها به دستگاه کلینوستات با 40 rpm و به مدت 96 ساعت منتقل شدند. نمونه‌های بدون تاثیر میدان، به ­عنوان کنترل در نظر گرفته شدند. برخی از شاخص­ های رشدی مانند طول ریشه‌چه و ساقه‌چه و وزن تر و خشک نمونه‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد تغییرات این شاخص­ های رشد در محیط میکروگراویتی نسبت به گرانش زمین معنادار نبود. اعمال میدان شعوری فرادرمانی باعث افزایش معنادار (به­ طور میانگین 65 % طول ریشه‌چه و ساقه‌چه) در گرانش زمین شد. در محیط MG، تغییرات تحت تاثیر میدان، از نظر آماری معنادار نبود. این نتایج نشان می‌دهد که فرادرمانی در محیط NG و MG متفاوت عمل کرده است. پیشنهاد می‌شود به منظور بررسی اثر فرادرمانی بر شاخص های بیوشیمیایی گیاه در گرانش متغیر، آزمایش‌های بیش­تری انجام شود.